Ο όρος περιληκυθικό καρκίνωμα αναφέρεται στους όγκους γύρω από τη λήκυθο του Vater, ανεξαρτήτως του οργάνου προελεύσεως. Η ομαδοποίηση αυτή οφείλεται τόσο στην κοινή συμπτωματολογία που προκαλούν, όσο και στην ίδια χειρουργική θεραπεία που απαιτούν. Ο καρκίνος μπορεί να εξορμάται από τα παρακάτω γειτονικά όργανα:
• Αδενοκαρκίνωμα κεφαλής παγκρέατος: Πρόκειται για το συχνότερο καρκίνο της περιοχής. Έχει κακή πρόγνωση και τα ποσοστά 5ετούς επιβίωσης πλησιάζουν το 35% εφόσον διαγνωσθεί και χειρουργηθεί άμεσα.
• Καρκίνος φύματος του Vater: Σπανιότερος όγκος με καλύτερη όμως πρόγνωση και περισσότερες πιθανότητες εξαιρεσιμότητας. Αυτό γιατί δίνει συμπτώματα πολύ νωρίτερα και γιατί είναι λιγότερο επιθετικός από τον καρκίνο του παγκρέατος.
• Καρκίνος 12δακτύλου: Σπάνια νόσος που συνήθως διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Μόνη πιθανότητα ίασης αποτελεί η χειρουργική εκτομή με ποσοστά 5ετούς επιβίωσης που πλησιάζουν το 50%.
• Χολαγγειοκαρκίνωμα περιφερικού χοληδόχου πόρου: Πρόκειται για κακοήθεια με κακή πρόγνωση και 5ετή επιβίωση μετά από εκτομή της τάξεως του 15%.
Ο ακριβής ιστολογικός τύπος της νόσου είναι συνήθως άγνωστος προεγχειρητικά και κάθε μόρφωμα της περιοχής με κακοήθη χαρακτηριστικά πρέπει να αφαιρείται πλήρως.
Αυτές οι οντότητες, παρ’ όλες τις ομοιότητες, διαφέρουν ως προς την επιβίωση.
ΜΕ ΠΟΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ;
Τα πιθανά συμπτώματα του περιληκυθικού καρκίνου είναι τα παρακάτω:
1. Ίκτερος: Η απόφραξη του χοληδόχου πόρου και άρα της φυσιολογικής ροής της χολής, προκαλεί αύξηση και συσσώρευση της χολερυθρίνης. Αυτή δίνει μία χαρακτηριστική κίτρινη χροιά στους βλεννογόνους, το σκληρό χιτώνα του ματιού (το άσπρο του ματιού) και στο δέρμα. Η συσσώρευση συστατικών της χολής είναι νεφροτοξική και στο δέρμα προκαλεί βασανιστικό κνησμό (φαγούρα).
2. Απώλεια βάρους.
3. Έμετοι: λόγω απόφραξης του 12δακτύλου.
4. Πόνος κοιλιακός ή και στην οσφύ.
5. Νεοεμφανιζόμενος σακχαρώδης διαβήτης σε κατά τ’ άλλα υγιείς ασθενείς κάτω των 50 ετών.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ;
Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εικόνα και στην αξονική τομογραφία με παγκρεατικό πρωτόκολλο.
Η αξονική τομογραφία θεωρείται σήμερα ως η πλέον κατάλληλη και πολύτιμη μελέτη γι’ αυτές τις παθήσεις. Με τη διενέργεια μίας ¨σωστής¨ αξονικής τομογραφίας μπορεί προεγχειρητικά να προβλεφθεί η εξαιρεσιμότητα του καρκίνου του παγκρέατος σε ποσοστό περίπου 85%.
Επιπλέον διαγνωστικές ή/και επεμβατικές διαδικασίες που πιθανώς να χρειαστούν είναι η ERCP (ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειογραφία, που διενεργείται από εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο), η MRCP (μαγνητική χολαγγειογραφία) και ο ενδοσκοπικός υπέρηχος.
ΕΧΩ ΑΚΟΥΣΕΙ ΠΩΣ ΔΕΝ ¨ΑΞΙΖΕΙ¨ ΝΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΗΘΕΙ ΕΝΑΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ. ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΤΕΛΙΚΑ ;
Ακόμη και στο πρόσφατο παρελθόν, τα αποτελέσματα της χειρουργικής του παγκρέατος ήταν μάλλον απογοητευτικά. Αυτό οδήγησε τόσο την ιατρική κοινότητα όσο και το ευρύ κοινό στην πεποίθηση πως η χειρουργική θεραπεία του παγκρεατικού καρκίνου είναι μάταιη.
Με τα σημερινά δεδομένα, αυτή η πεποίθηση δε θα μπορούσε να είναι περισσότερο λανθασμένη. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα πλέον είναι πολύ καλά και η περιεγχειρητική θνητότητα έχει περιοριστεί στο 1% περίπου. Εξάλλου, η πλήρης αφαίρεση του όγκου αποτελεί τη μοναδική πιθανότητα ίασης.
Οι παράγοντες που συνέβαλλαν σε αυτή τη θετική εξέλιξη είναι:
• Η πρόοδος της τεχνολογίας των απεικονιστικών μεθόδων. Έτσι γίνεται πρώιμη διάγνωση, ακριβής προεγχειρητική σταδιοποίηση και σχεδιασμός της επέμβασης, ενώ αποφεύγονται ριζικές επεμβάσεις όταν δεν αναμένεται κάποιο ουσιαστικό όφελος από αυτές.
• Η πρόοδος των αναισθησιολογικών τεχνικών που επιτρέπουν την καλύτερη διεγχειρητική διαχείρισητων ασθενών.
• Η εξειδίκευση ορισμένων χειρουργών σε αυτό το είδος των πολύπλοκων, πολύωρων και δυνητικά αιμορραγικών επεμβάσεων.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ;
Η ριζική επέμβαση που ενδείκνυται σε όγκους της περιοχής είναι συνήθως μία, η μερική παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή μαζί με λεμφαδενικό καθαρισμό. Πολύ συχνά αποδίδεται λανθασμένα το όνομα ¨επέμβαση Whipple¨ σε όλες τις επεμβάσεις της περιοχής, για ιστορικούς λόγους, καθώς ο αμερικανός χειρουργός Allen Whipple ήταν ο εμπνευστής της πρώτης χειρουργικής επέμβασης εκτομής της κεφαλής του παγκρέατος.
Κατά την επέμβαση αφαιρείται η κεφαλή του παγκρέατος, το 12δάκτυλο, η χοληδόχος κύστη και το τελικό τμήμα του χοληδόχου πόρου. Η συνέχεια του πεπτικού σωλήνα αποκαθίσταται με την κατασκευή τριών αναστομώσεων, όπως φαίνεται στην εικόνα.
Πρόκειται για μία μεγάλη επέμβαση, η οποία επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην ανατομία και τη φυσιολογία του ανθρώπινου σώματος και η οποία ενέχει σημαντικούς κινδύνους διεγχειρητικής αιμορραγίας και μετεγχειρητικών επιπλοκών.
Δυστυχώς, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η καθυστερημένη διάγνωση καθιστά την απόπειρα ριζικής χειρουργικής θεραπείας μία επικίνδυνη και αναίτια διαδικασία για τον ασθενή (πχ: παρουσία μεταστάσεων). Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο χειρουργός οφείλει με σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή να προσφέρει παρηγορική θεραπεία, δηλαδή θεραπεία ανακούφισης των συμπτωμάτων και βελτίωσης της ποιότητας ζωής.
Μετά από μακρόχρονη εξειδίκευση στη χειρουργική Ήπατος – Χοληφόρων – Παγκρέατος και την απόκτηση τίτλου ¨Master¨, είμαστε σε θέση να προσφέρουμε χειρουργικές λύσεις υψηλότατου επιπέδου, έχοντας να παρουσιάσουμε εξαιρετικά αποτελέσματα σε αυτό το πολύ απαιτητικό πεδίο της χειρουργικής.
