Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είνα η παλινδρόμηση όξινου γαστρικού περιεχομένου από το στόμαχο προς τον οισοφάγο διαμέσου του ανεπαρκούς κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.

 

ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ;

Ο κατώτερος οισοφάγος υπό φυσιολογικές συνθήκες ¨χαλαρώνει¨ περιοδικά ώστε να επιτρέπει τη δίοδο τροφών προς το στόμαχο. Όταν αυτές οι φυσιολογικές παροδικές χαλάσεις του οισοφάγου είναι συχνές, διαρκούν περισσότερο από το φυσιολογικό (>10-60 δευτερόλεπτα) και συμβαίνουν σε ηρεμία (ασχέτως δηλαδή με τις καταποτικές κινήσεις) αναπτύσσεται η ΓΟΠ. Προκαλείται από διάφορες παθήσεις του οισοφάγου, όπως οι κινητικές του δυσλειτουργίες, αλλά συνηθέστερα οφείλεται σε παθήσεις του διαφράγματος, όπως οι διαφραγματοκήλες.

 

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ;

Άλγος επιγαστρίου που επεκτείνεται και αντανακλά στο θώρακα ή ανάμεσα στις ωμοπλάτες. Ο πόνος ακολουθεί τα γεύματα (ιδιαίτερα τα μεγάλα που συνοδεύονται από άφθονη λήψη υγρών) και επιδεινώνεται σε θέση επίκυψης, κατάκλισης ή πλάγια δεξιά, ενώ αντιθέτως ανακουφίζεται σε όρθια θέση και μετά από λήψη αντιόξινων φαρμάκων ή μικρής ποσότητος υγρών.

Αίσθημα οπισθοστερνικού καύσου.

Αναγωγές γαστρικών υγρών ή/και τροφών.

Δυσκαταποσία (δυσχέρεια στην κατάποση) ιδιαίτερα στις ερεθιστικές τροφές.

Μπορεί εξαιτίας της αναγωγής γαστρικού περιεχομένου να συνυπάρχουν συμπτώματα από τη στοματική κοιλότητα, τους πνεύμονες, το λάρυγγα, το φάρυγγα και τα αυτιά.

 

 

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΠΑΘΗΣΗ ;

Η επαναλαμβανόμενη έκθεση του επιθηλίου του οισοφάγου (δηλαδή του επιφανειακότερου στρώματος του οισοφάγου) στο όξινο γαστρικό περιεχόμενο το οποίο παλινδρομεί προκαλεί την καταστροφή του επιθηλίου με την επακόλουθη δημιουργία μικροαιμορραγιών, μικροεξελκώσεων και κατ’επέκταση την ουλώδη στένωση του οισοφάγου. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση που δε θεραπεύεται και διαρκεί για μακρό χρονικό διάστημα καταλήγει στη μεταπλασία του επιθηλίου του οισοφάγου (ο επονομαζόμενος οισοφάγος του Barrett), μία μόνιμη αλλοίωση η οποία δεν υποστρέφει με καμία φαρμακευτική αγωγή και αποτελεί σαφώς αναγνωρισμένη προκαρκινική κατάσταση.

 

ΠΩΣ ΤΑΞΙΝΟΜΕΙΤΑΙ Η ΓΟΠ ;

Με 3 τρόπους, που βασίζονται στην ενδοσκόπηση του ανώτερου γαστρεντερικού, η οποία διενεργείται από εξειδικευμένους γαστρεντερολόγους.

Ενδοσκοπική ταξινόμηση		Ιστολογική ταξινόμηση		Βάσει pH-μετρίας 24ώρου
0	χωρίς αλλοιώσεις	0	χωρίς αλλοιώσεις	0	χωρίς παλινδρόμηση
Ι	ερυθρότητα	Ι	υπερπλασία κυττάρων	Ι	>2 επεισόδια ασυμπτωματικής παλινδρόμησης ή pH<4 για 4-7% του χρόνου
ΙΙ	διαβρώσεις-εξελκώσεις	ΙΙ	φλεγμονή-εξελκώσεις	ΙΙ	επεισόδια με τυπική συμπτωματολογία ή pH<4 για διάστημα >7% του χρόνου
ΙΙΙ	στενώσεις- Barrett	ΙΙΙ	Barrett

 

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ;

Πρώτο βήμα αποτελεί όπως πάντα η λήψη ιστορικού και η ορθή εκτίμηση της κλινικής εικόνας και της συμπτωματολογίας. Εν συνεχεία μπορεί να απαιτηθούν συγκεκριμένες απεικονιστικές εξετάσεις για την επιβεβαίωση της διάγνωσης (ακτινολογικός έλεγχος, βαριούχο γεύμα, αξονική τομογραφία). Τελικά, η πλέον αξιόπιστη και απολύτως απαραίτητη για τη διάγνωση και την ταξινόμηση της νόσου εξέταση, είναι η οισοφαγο-γαστροσκόπηση από έμπειρο και εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο. Εφόσον κριθεί αναγκαίο μπορεί να διενεργηθεί και pHμετρία ή/και μανομετρία 24ώρου (τοποθέτηση φορητού ηλεκτροδίου στον κατώτερο οισοφάγο και καταγραφή της οξύτητας ή/και των πιέσεων που αναπτύσσονται στην περιοχή).

 

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ;

Συντηρητική θεραπεία ενδείκνυται στα αρχικά στάδια της νόσου όταν δεν συνυπάρχουν συγκεκριμένοι αιτιολογικοί παράγοντες ανατομικής φύσεως (όπως διαφραγματοκήλες, εκκολπώματα κ.α.) και εφόσον δεν έχουν αναπτυχθεί μη αναστρέψιμες αλλοιώσεις και επιπλοκές (ουλώδεις στενώσεις, οισοφάγος Barrett, καρκίνος). Η διάρκεια της συντηρητικής αγωγής είναι 8-12 εβδομάδες. Αποσκοπεί στη φαρμακευτική μείωση της γαστρικής έκκρισης και αύξηση του μυϊκού τόνου και των περισταλτικών (προωθητικών) κινήσεων του ανώτερου γαστρεντερικού. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η απώλεια βάρους (εφόσον χρειάζεται) και η διόρθωση διαιτητικών και άλλων απλών καθημερινών παραγόντων.

Η χειρουργική θεραπεία έχει απόλυτη ένδειξη στις ακόλουθες καταστάσεις: 

• Εμμένουσα ή υποτροπιάζουσα γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση παρά τη συντηρητική θεραπεία

• Παρουσία επιπλοκών

• Στάδιο ΙΙ με βάση τα ευρήματα της pHμετρίας 24ώρου

• Ανεπάρκεια του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα τεκμηριωμένη από τη μανομετρία

 

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΝΔΕΔΕΙΓΜΕΝΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ; ΠΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ;

Υπάρχει μία πληθώρα επεμβάσεων που μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Οι επεμβάσεις αυτές (οι οποίες συνήθως παίρνουν το όνομά τους από τον εμπνευστή τους: Nissen, Toupet, Door, Collis-Nissen, Hill, Belsey-Mark κ.α.) παρόλες τις τεχνικές διαφορές τους, έχουν ως κοινό παρονομαστή τη δημιουργία ενός αντιπαλινδρομικού μηχανισμού στην περιοχή της συμβολής οισοφάγου και στομάχου. Η επιλογή μίας εξ’αυτών βασίζεται στην υποκείμενη πάθηση, τις πιθανές επιπλοκές από τη χρόνια οισοφαγίτιδα (ουλώδης στένωση και βράχυνση του οισοφάγου) και την παρουσία ή μη παλαιών πολλαπλών επεμβάσεων στην κοιλία.

Σήμερα έχουν επικρατήσει οι επεμβάσεις θολοπτύχωσης (πτύχωση του στομάχου πέριξ του κοιλιακού οισοφάγου κατά 1800, 2700 ή 3600) οι οποίες δίνουν καλά μετεγχειρητικά αποτελέσματα και μπορούν να γίνουν με τις τις τεχνικές της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, δηλαδή ρομποτικά ή λαπαροσκοπικά.

 

 

Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο μετεγχειρητικός πόνος και χρόνος νοσηλείας αφού όλη η επέμβαση γίνεται μέσω λιγοστών (3-5) και μικρών (5-12mm) οπών στο κοιλιακό τοίχωμα.

 

 

Στη χειρότερη περίπτωση όπου έχουν προκληθεί μη αναστρέψιμες προκαρκινικές βλάβες ή ακόμα και καρκίνος της περιοχής, ενδεδειγμενη επέμβαση αποτελεί η οισοφαγο-γαστρεκτομή (εκτομή του κατώτερου οισοφάγου και του ανώτερου στομάχου).

 

ΠΟΙΟ ΤΟ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ; ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ;

Τα αποτελέσματα εξαρτώνται από την υποκείμενη πάθηση (χειρότερα σε συστηματικές παθήσεις όπως νευροπάθειες, σκληρόδερμα κ.α.), την εμπειρία και την ικανότητα της χειρουργικής ομάδος και την επιλεγμένη χειρουργική τεχνική.

Εφόσον έχει γίνει κατάλληλη επιλογή των ασθενών αλλά και της χειρουργικής τεχνικής τα αποτελέσματα είναι πολύ καλά. Μετεγχειρητικά πιθανώς να εμφανιστεί αδυναμία ερυγών (ρεψίματος) και εμέτων καθώς και αίσθημα γρήγορου κορεσμού (ο ασθενής χορταίνει με την τροφή πιο γρήγορα).

Επιπλοκές σε πολύ χαμηλά ποσοστά είναι πιθανές, όπως και σε κάθε επεμβατική θεραπευτική διαδικασία. Αφορούν τον τραυματισμό του οισοφάγου, του στομάχου ή άλλων γειτονικών οργάνων όπως ο σπλήνας. Τέτοιες επιπλοκές δεν έχουμε συναντήσει κατά την πρακτική της χειρουργικής μας ομάδας.